MAMASINI ASPİRE ETTİĞİ NEDEN FARK EDİLEMEDİ?
Ebru Hemşire üniversiteden mezun olduktan sonra yeni doğan yoğun bakım servisinde çalışmaya başlamıştır. Evi Ankara’ya uzak ve sabahları işe gelip gitmek zor olduğu için çalışmaya başladıktan iki ay sonra, gece vardiyasında çalışmayı istemiştir.
Ebru Hemşire, SSH’nin görevlendirdiği kıdemli/rehber hemşire ile o güne kadar üç gece vardiyasında (16-08 saatleri arasında) birlikte çalışmıştır. Dördünce gece vardiyasında (16-08 saatleri arasında) Ebru hemşire, rehber hemşire ile birime yeni başlayan iki hemşire olmak üzere toplam dört hemşire ile birlikte çalışacaktır. Toplam 11 yataklı üçüncü düzey yeni doğan yoğun bakım servisinde yatan 11 bebeğin paylaşımı, rehber hemşire tarafından şöyle yapılmıştır: rehber hemşire dört bebeğin sorumluluğunu kendi almış, işe yeni başlayan ve kendi gözetiminde çalışacak olan iki hemşireye ikişer bebek, Ebru hemşireye de üç bebek bakım sorumluluğunu vermiştir. Ebru hemşirenin bakım vereceği bebeklerden biri entübe ve NG beslenme sondası olan bir bebektir ve sekresyonları yoğun olduğundan sık aspirasyon ihtiyacı bulunmaktadır. Gündüz vardiyasında bebeğin sekresyonlarının yoğunluğundan dolayı monitörü çok sık satürasyon düşüklüğü alarmı verdiğinden, alarmın sesi de kapatılmıştır.
Saat 23:00’da eczaneden telefon gelmiş ve eczacı, “Saat 24.00 de eczane kapanacağı için servisin ilaçlarının alınması gerektiğini” söylemiştir. Telefonda eczacı ile konuşan rehber hemşire, Ebru hemşireye seslenmiş ve “ilaçlar hazırmış, bir koşu eczane kapanmadan ilaçları al da gel” demiştir. Ebru hemşire o sırada entübe olan bebeği NG den beslemektedir. Verilen bu görev nedeniyle bebeğin beslenmesini hızlı bir şekilde yapıp, aceleyle eczaneye gider. Bebek beslendikten kısa bir süre sonra saturasyonu düşer ancak cihaz alarm vermez. Çünkü cihaz sık sık alarm verdiğinden, alarmı bir önceki gündüz vardiyasında kapatılmıştır. Ebru hemşire eczanede iken, monitördeki düşük satürasyon değerini fark eden rehber hemşire, yoğun bakım doktoruna haber verir. Dr. bebeğin akciğerlerinin havalanmadığını fark eder ve tekrar entübe etmek ister. Bebekte takılı olan ET (endotracheal tüp) tüp çıkarıldığında görülür ki, sık aspirasyon yapılmadığı için tüpte tıkaç oluşmuş ve beslenme sondası yerinde olmadığı için de bebek mamayı aspire etmiştir. Bebeğe müdahale edilir ancak bebek arrest (kalbi durur) olur, bebeğe gerekli müdahaleler yapılırken kliniğe gelen Ebru hemşire şaşkın bir şekilde olanları izler. Uzun süren müdahaleler sonucu bebeğin durumu normale döner (stabilleşir) ve rehber hemşire, Ebru’ya “Endotracheal tüpte tıkaç olmuş, hiç mi aspire etmedin, bir de üstüne bebeği mama ile beslemişsin, az daha bebek ölüyordu. Bundan sonra daha sık aspire et” der ve bebeği Ebru hemşireye tekrar teslim eder. Ebru Hemşire vardiya boyunca bebeği sık sık aspire eder. Ancak kendisi eczanede iken bebekle ilgili yapılan işlemleri, müdahaleleri ve ilaç uygulamalarını bilmediği için, hastanın dosyasına hiçbir şey kayıt edemez. Vardiya bitince hastayı teslim eder ve hastaneden ayrılır. Gündüz vardiyasında bebeğin durumu iyice kötüleşir ve bebekte pnömotoraks gelişir, göğüs tüpü takılır. Durumu öğrenen aile endişelenir ve olayın gece vardiyasında bebeğin beslenirken mama aspirasyonu olup, arrest geliştiğini öğrenince, gece bebeğe bakım veren hemşireyi suçlar. Bebeğin ailesi, Ebru hemşireyi, klinik şefe şikâyet ederler. Klinik şefi, olayı anlamak için bebeğin dosyasını ister. Bebeğin hasta dosyasında ne hekim gözleminde, ne de hemşire kayıtlarında yeterli bilgi bulunmamaktadır. Bunun üzerine klinik şefi, HHM ile görüşerek: “bebeğin dosyasında hemşire kayıtlarının yetersiz olduğunu ve ailenin gece vardiyasında bebeğe bakan hemşireden şikâyetçi olduğunu belirterek, gerekli işlemlerin başlatmasını” ister. Ardından HHM, kliniğin sorumlu hemşiresi ile o gece görevli olan rehber hemşireye kızarak, sert bir dille olayın tekrarlanmaması için kendilerini uyarır. Ayrıca Ebru Hemşire hakkında tutanak tutulur ve savunması alınır. Olayın sonucunda, Ebru Hemşire gündüz vardiyasına çekilir.
| Sorunu çözerken kullanılacak yönetsel kavramlar: | |
| · Servislerin iş yükü analizi o Hasta sayısı o Hastaların bakım gereksinimleri (tipleri) o Hasta tiplerine ayrılan hemşirelik süreleri o Hemşireler zamanlarını nasıl kullanıyorlar o İş yüküne göre hemşire sayısının hesaplanması o Servisin ortalama hasta tipi sayısı ile FTE ihtiyacının belirlenmesi · Hemşirelerin, hemşirelik dışı yaptığı işlerin belirlenmesi | · Servislerin vardiyalara göre iş akışı o İş yükünün yığıldığı zamanlar · İşe yeni başlayan hemşirelerin oryantasyonu o Yeni mezunların oryantasyonu o Aynı kurumda bir servisten diğer servise geçenlerin oryantasyonu · Hasta bakımının organizasyonu o Fonksiyonel hemşirelik o Bakım ikilisi o Total/holistik hasta bakımı · Kurumsal adalet o İşlemsel (Süreç) adalet · Hasta bakım kayıtlarının izlenmesi (süreç kontrolü) |
SORULAR
- Şafak hemşire ne kadar süredir hemşire olarak görev yapmaktadır?
- Şafak hemşire kaç gece vardiyasında rehber hemşire ile çalışmıştır?
- Hemşirelerin oryantasyonu nasıl yapılmış?
- Bu yöntem sizce öğretici mi?
- İşe yeni başlayandan neyi öğrenmesi bekleniyor?
- Nasıl öğrenmesi bekleniyor?
- Yetersiz kaldığı bir durumda ne yapması isteniyor?
- Hasta bakımında gerekli uygulamaları doğru yapıp yapmadığını kim izliyor? (hastayı aspire ederken?)
- Eksik ya da hatalı bir şey yapıp yapmadığı izleniyor mu?
- Öğrenip öğrenmediğini kim, neye göre belirliyor?
- Hasta bakım organizasyonu nasıl yapılmıştır?
- Hastaların paylaşımı nasıl yapılmıştır?
- Hastaların bakım gereksinimleri dikkate alınmış mı?
- Hemşirelerin, hemşirelik dışı yaptığı işler var mı?
- Hastaya yapılan işlemler kayıt edilmiş mi?
Bu örnek olay “Hemşirelikte Yönetim” dersi kapsamında bütünleme ödevi olarak verilmiştir. Ödevin puanlanmasında şunlara dikkat edilecektir:
Yukarıda yer alan soruların cevaplandırılması: 40 puandır.
Vaka çözümü: 60 puan
Vaka çözümlerinde;
•Problemin doğru tanımlanması
• Problemin çözüm yöntemi (5N1K, Balık kılçığı, Kök neden analizi vb),
• Problemin uygun analiz yöntemi ile çözümü ve uygun çözüm önerilerinin bulunması.
Başarılar